تۆرکمن دیلینینگ سؤزلۆک سۇستاوئنداقئ سؤزلر اساسان اینچه-یۇغئنلئق تایدان سازلاشئپ گلیأرلر، یاغنئ سؤزۆنگ ایلکی بۇغونداقئ چکیملی سس اینچه بۇلسا، اۇل سؤزۆنگ سۇنگقئ بۇغونلارئنئنگ چکیملیلرینینگ هممهسی-ده اینچه. مثلم: جؤ-وِن (جؤوِن). اگر سؤزۆنگ ایلکی بۇغنونئنگ چکیملیسی یۇغئن بۇلسا، اۇل سؤزۆنگ سۇنگقئ بۇغونلارئنداقئ چکیملیلرینینگ هممهسی هم یۇغئن بۇلوپ گلیأر. مثلم: اۇ-با (اۇبا). اینه مونگا بۇلسا چکیملی سسلرینگ یۇغئنلئق-اینچهلیک تایدان سازلاشئغئ دیییلیأر. بو سازلاشئق دۆیپ سؤزلره غۇشولیان غۇشولمالاردا-دا کؤپلنچ یاغدایلاردا ساقلانیار.
ایش-چی-لر-ینگ-کی (ایشچیلرینگکی)، کۇلحۇز-چئ-لار (کۇلحۇزچئلار).
تۆرکمن دیلینینگ سؤزلۆک سۇستاوئنا دۆرلی واغتلاردا باشغا دیللردن بیر تۇپار سؤزلر گیریپدیر. اۇلارئنگ کؤپۆسی واغتئنا گچمگی بیلن سؤزلرینینگ آصئل چشمهسیندن داشلاشئپ، تۆرکمن دیلینینگ ایچکی اؤسۆش قانونلارئ اساسئندا بیرنأچه اۆیتگشمهلره سزوار بۇلوپدئرلار، تۆرکمن دیلینه خاص بۇلان سسلرینه یۇغئنلئق-اینچهلیک تایدان سازلاشماق دۆزگۆنینه-ده دۇلئ صوراتدا تابئن بۇلوپدئرلار. شۇنونگ بیلن بیرلیکده، باشغا دیللردن تۆرکمن دیلینینگ سؤزلۆک سۇستاوئنا گچن اِنچهمه سؤزلرینگ بو دۆزگۆندن، یاغنئ سسلرینگ یۇغئنلئق-اینچهلیک تایدان سازلاشماق دۆزگۆنیندن چئقیاندئغئنئ هم آیتماق گرک. بیله سؤزلر بۇلسا اساسان عاراب، ایران دیللریندن و روس دیلینینگ سؤزلۆک سۇستاوئندان گچن سؤزلردیر.
ایران دیللریندن گچن سؤزلره بیرنأچه مئثال: ایوان، دیوار، کأرخانا، مهریبان، مردانا و باشغالار.
عاراب دیلیندن گچن سؤزلره کأبیر مئثال: اساس، امّا، کیتاب، مشغول، جماغات، ادبییات، مطبوغات، طبیغات و باشغالار.
روس دیلینینگ سؤزلۆک سۇستاوئندان گچن روس و غایرئ دیللرینگ سؤزلرینه مئثال: آدمیرال، رادیۇ، تلفۇن، تپلۇوۇز، پیانینۇ و باشغالار.
یۇقارداقئلاردان باشغا-دا سؤز یاسایجئ غۇشولمالارئنگ بیرنأچهسی یۇغئنلئق-اینچهلیک تایدان سازلاشماق دۆزگۆنینه بۇیون اگمهیأرلر، یاغنئ اۇلار غۇشولان سؤزلرینینگ یۇغئن-اینچهلیگی بیلن ائلالاشمان، هممه سؤزه بیر منگزش گؤرنۆشده غۇشولیارلار.
آز سانلئ شیله غۇشولمالارئنگ سازلاشمازلئغئنا غارامازدان، تۆرکمن دیلیندأکی بیلهکی أهلی غۇشولمالار غۇشولیان سؤزۆنینگ اینچه_یۇغئنلئغئنا ایِریپ غۇشولیارلار، یاغنئ غۇشولیان سؤزلرینینگ چکیملیسی اینچه بۇلسا، اینچه چکیملیلی، غۇشولیان سؤزلرینینگ چکیملیسی یۇغئن بۇلسا هم، یۇغئن چکیملیلی غۇشولما غۇشولیار. غۇشولمالارئنگ غۇشولیان سؤزلری غارئشئق چکیملیلی بۇلاندا بۇلسا، اۇلارئنگ سۇنگقئ بۇغونلارئنداقئ گلن چکیملی سسه ایِردیلیپ، دگیشلی آففیکسلر غۇشولیار. اۇلارئنگ سۇنگقئ بۇغنونئنگ چکیملیسی اینچه بۇلسا اینچه چکیملیلی، یۇغئن بۇلسا هم یۇغئن چکیملیلی غۇشولما غۇشولیار. دییمک، تۆرکمن دیلینینگ اۇرفۇگرافیک قادالارئ اؤورنیلن_ده، پالاتال سینگارمۇنیزم قاداسئنئنگ_دا گؤز اؤنگۆنده توتولماغئ اولئ أهمییته ایه بۇلیار.