ایلکی بۇغنئ آچئق و چکیملیلری غئسغا آیدئلیان، سۇنگئ ز، ل، ن، ر، س، ش سسلرینه غوتاریان ایکی بۇغونلئ دۆیپ سؤزلرینگ سۇنگونا چکیملی سس بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، ایکینجی بۇغونداقئ غئسغا آیدئلیان دار چکیملیلر اؤزلریندن اؤنگ ز، د سسلریندن باشغا آچئق چکیمسیز سس گلنده دۆشۆریلیپ یازئلمالئدئر.
| آغئز | آغزئ |
| اۇغول | اۇغلئ |
| بۇغون | بۇغنئ |
| گؤرۆن | گؤرنِر |
| باغئر، | باغرئ |
| تۇووس | تۇوسار |
| اوروش | اورشار |
| کؤوۆش | کؤوشی |
آصئل، پاصئل، نسیل، عئلئم یالئ سؤزلر بو قادادان چئقارئلئپ، آصلئ، پاصلئ، نسلی، عئلمئ کیمین یازئلیارلار.
ایکینجی بۇغونداقئ دار چکیملیسی دۆشۆریلیأن سؤزلر غۇشما سؤزلرینگ سۇستاوئندا گلنده دار چکیملیلر اۆچۆنجی و دؤردۆنجی بۇغوندا گلسهلر-ده دۆشۆریلیأر.
| باغغۇیون | باغغۇینئ |
| قئرقبۇغون | قئرقبۇغنونگ |
دار چکیملیسی دۆشۆریلیپ یازئلیان سؤزلرینگ اؤنگۆندن غۇشولما (پرفیکس) غۇشولئپ اۇلار اۆچ بۇغونلئ سؤزه اؤورۆلسهلر-ده دار چکیملیلر دۆشۆریلیپ یازئلیار.
| نأتانئش | نأتانشئ |
| بدنبیس | بدنبسی |
آنگرئ، بأری، یۇقارئ، ایلری طاراپ گؤرکزیأن سؤزلرده د، ک/ق، ل، ر، س سسلری بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ دار چکیملیلر دۆشۆریلیپ یازئلیار
| آنگرئ | آنگئردا، آنگئرقئ |
| بأری | بأرده، بأرکی، بأرسی |
| یۇقارئ | یۇقارسئ، یۇقارراق |
| ایلری | ایلرلمک، ایلرکی |
آنگرئ سؤزۆنینگ سۇنگونا یۇقارقئ سسلر بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، ر و ئ سسلری اؤز اۇرونلارئنئ چالشئریارلار.
| آنگرئ | آنگئردا، آنگئرقئ، آنگئرسئ، آنگئرراق، آنگئرلئغئنا |
سۇنگئ دار چکیملی سس بیلن غوتاریان سؤزلره گینگ چکیملیلر بیلن باشلانیان ایشلیک یاسایجئ غۇشولمالار غۇشولاندا، سؤز سۇنگونداقئ دار چکیملی دۆشۆریلیپ یازئلیار.
| سارئ | سارالماق |
| کۆتی | کۆتِلمِک |
| چۆری | چۆرِلمِک |
| ییتی | ییتِلمِک |
| ماوئ | ماوارماق |
| غاررئ | غارراماق |
| پۇرسئ | پۇرساماق |
| سۆیجی | سۆیجِمِک |
| تورشئ | تورشاماق |
غوزئ، اوقئ، دورئ یالئ سؤزلره ایشلیک یاسایجئ -لا، -له غۇشولماسئ غۇشولاندا، سؤز سۇنگونداقئ دار چکیملی (ئ، ی) دۆشۆریلیپ یازئلیار.
| غوزئ | غوزلاماق |
| اوقئ | اوقلاماق |
| دورئ | دورلاماق |
یئش، -ییش- آرقالئ یاسالان سؤزلرینگ سۇنگونا چکیملی سس بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، -یئش، -ییش غۇشولماسئنئنگ، ئ، ی سسلری دۆشۆریلیپ یازئلیار.
| اۇقایئش | اۇقایشئ |
| یاشایئش | یاشایشئ |
| سؤزلهییش | سؤزلهیشی |
ک/ق سسینه غوتارئپ کؤپ بۇغونلئ سؤزلرینگ سۇنگونا -جئق، -جیک، -جاق، -جِک غۇشولمالارئ غۇشولاندا، سؤز سۇنگونداقئ ک/ق سسی دۆشۆرلیپ یازئلیار.
| تایاق | تایاجئق |
| کؤینِک | کؤینِجیک |
| اۇیلوق | اۇیلوجاق |
| ایلیک | ایلیجِک |
| بؤلِک | بؤلِجیک |
سۇنگئ ضارپلئ دئمئق ک/ق، پ، ت، چ سسلری بیلن غوتاریان کؤپ بۇغونلئ هم-ده چکیملیسی اوزئن آیدئلیان بیر بۇغونلئ سؤزلرینگ ائزئنا چکیملی سس یا-دا ر سسی بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، سؤز سۇنگونداقئ دئمئق سسلر دگیشلی آچئق گ/غ، ب، د، ج سسلرینه اؤورۆلیپ یازئلیارلار.
| تایاق | تایاغئ |
| اۇراق | اۇراغئنگ |
| آق | آغراق |
| الک | الگه |
| غاپ | غابئنگ |
| کیتاب | کیتابئمئز |
| ترتیب | ترتیبی |
| آد | آدئنگ |
| تود | تودونگئز |
| بلد | بلدرأک |
| مرت | مردینگ |
| گۆیچ | گۆیجۆنگ |
| گیچ | گیجرأک |
| چکیچ | چکیجه |
| آغاچ | آغاجئنگ |
بو قادادان چئقارئلئپ، طاناپ، طاراپ، غانات، ادبییات، حؤکۆمت، زحمت، مینّت، نییت یالئ آلئنما سؤزلرینگ سۇنگقئ پ، ت سسلری آچئغا اؤورۆلمأن آیدئلیار، شیله هم یازئلیار.
| طاناپ | طاناپئ |
| طاراپ | طاراپئ |
| غانات | غاناتئ |
ضارپلئ دئمئق ق/ک، ت سسلرینه غوتاریان بیر بۇغونلئ اوزئن چکیملیلی و بیردن کؤپ بۇغونلئ ایشلیکلره ی حارپئ بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ دئمئق سسلر آچئق غ/گ، د سسلرینه اؤورۆلیپ گپلنیأر. بولار گپلنیشی یالئ آچئغا اؤورۆلیپ یازئلمالئدئرلار.
| آقلات | آقلادیار |
| ایشلت | ایشلدیأر |
| اۇقات | اۇقادیار |
| دۆزت | دۆزدیأر |
| ات | ادیأر |
| آجئق | آجئغیار |
| هۇولوق | هۇولوغیار |
| گیجیک | گیجیگیأر |
| اؤجۆک | اؤجۆگیأر |
سۇنگئ -آت، -ِت، -یات سسلرینه غوتاران عاراب، ایران دیللریندن گچن کؤپ بۇغونلئ سؤزلرینگ سۇنگونا چکیملی سس بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ ت سسی آچئق د سسینه اؤورۆلمأن یازئلیار.
| جماغات | جماغاتئنگ |
| سئیاسات | سئیاساتئ |
| سئیاحات | سئیاحاتئ |
| ادبییات | ادبییاتئ |
| مینّت | مینّتی |
| مدنییت | مدنییتیمیز |
| میلّت | میلّتی |
| زحمت | زحمتینگ |
| حؤکۆمت | حؤکۆمتی |
| صونغات | صونغاتئ |
سۇنگئ ک/ق، پ، ت، چ سسلرینه غوتاریان سؤزلر چکیملی سس بیلن باشلانیان سؤزلرینگ اؤنگۆندن گلیپ، شۇلار بیلن غۇشولئپ یازئلاندا، یۇقارقئ دئمئق سسلر دگیشلی آچئق سسلره اؤورۆلیپ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| نالاچاِدهیین | نالاجاِدهیین |
| باسئپالئجئ | باسئبالئجئ |
| آقۇراز | آغۇراز |
سۇنگئ دئمئق پ، ت، چ سسلرینه غوتاریان روس-اینترناسیۇنال سؤزلرینینگ ائزئنا چکیملی سس بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولسا-دا، دئمئق سسلر آچئغا اؤورۆلمهیأر .
| تلسکۇپ | تلسکۇپئ |
| شتامپ | شتامپئ |
| اینستیتوت | اینستیتوتا |
پِچ سؤزی بو قادادان چئقیار: پِچ-- پِجینگ.
سۇنگئ ک سسی بیلن غوتاریان روس-اینترناسیۇنال سؤزلرینینگ ائزئنا چکیملی سس بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، سؤز سۇنگونداقئ دئمئق ک سسی، کؤپلنچ، آچئغا اؤورۆلیأر.
| تحنیک | تحنیگی |
| آکادمیک | آکادمیگی |
چکیملیسی غئسغا آیدئلیان بیر بۇغونلئ سؤزلرینگ ائزئنا چکیملی سسه و ر، ی سسلرینه باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ دئمئق سسلر آچئغا اؤورۆلمأن یازئلیار.
| اک | اکر، اکیأر |
| آچ | آچار، آچیار |
| آت | آتار، آتیار |
| تاپ | تاپار، تاپیار |
| چت | چترأک |
| گپ | گپی |
| ایچ | ایچی |
| قاق | قاقئ |
ات، گیت، آیت، غایت، غورپ، ضارپ، انچ، سانچ، خارج، پند، بند، غانت، عئشق، کؤشک یالئ آز-اۇولاق سؤزلر بو قادادان چئقارئلیار و اۇلارئنگ سۇنگونداقئ دئمئق سسلر آچئق سسه اؤورۆلیپ یازئلیار .
| اِت | ادیأرین، ادیأرسینگ |
| گیت | گیدیأرین، گیدیأرسینگ |
| آیت | آیدیارئن، آیدیارسئنگ |
سۇنگئ ضارپلئ دئمئق ق/ک، پ، ت، چ سسلرینه غوتاریان سؤزلر سؤزلم ایچینده چکیملی سسلره باشلانیان سؤزلر بیلن یاناشئپ گلنلرینده، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ دئمئق سسلر دگیشلی آچئق غ/گ، ب، د، ج سسلرینه اؤورۆلیپ گپلنیش خأصییتی بار. شیله بۇلسا-دا، بولار یازوودا اؤورۆلمأن یازئلمالئدئرلار.
گؤگ اۇت یازئلمان؛ گؤک اۇت؛ ایچیب اۇتئر یازئلمان، ایچیپ اۇتئر؛ باد آلئپ یازئلمان، بات آلئپ؛ آغاؤیلی یازئلمان، آقاؤیلی یازئلمالئدئر.
دۆیپ سؤزۆنگ اۇرتاسئندا اشیدیلیأن و هر بیری آیرئ بۇغنا دگیشلی بۇلان یاناشئق گلن ایکی دئمئق سسینگ سۇنگقوسئنئ آچئغا اؤورۆپ یازمالئ.
تاپبات، خاطدا، دپتر، کچجه، چاقغئ، چاقغان، ایشدأ، مکتب، سریشده.
ماددا، ماددئ، موقادّس سؤزلری بو قادا گیرمهیأر.
سؤز اۇرتاسئندا یاناشئق گلیأن ست، مب، نگگ سسلرینگ دۆیپ سؤزلرده آسسیمیللِشدیریلِن واریانتئنئ سس، مم، نگّ یازمالئ.
حاسسا، اوسسا، تۆممک، لِممِر، غانگّا، ایشنگّیر.
یاسسئق، توسساغ یالئ سؤزلر هم بو قادا گیریزیلیأر.
آد بۇلوپ گلیأن غئززئرما، اؤسسۆریم، باسسئرما یالئ سؤزلرینگ آسسیمیللِشدیریلِن فۇرماسئ یازئلمالئ. بولار ایشلیک بۇلوپ گلنده آسسیمیللِشدیریلمأن ،غئزدئرماق، اؤسدۆرمک، باسدئرماق یازئلیار.
آصئل سؤزلرینگ اۇرتاسئندا یاناشئپ گلیأن لد، ند سسلرینگ آسسیمیللِشدیریلمِدیک واریانتئ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| باللاق | بالداق |
| باللئز | بالدئز |
| ساللاملئ | سالداملئ |
| کۆننۆک | کۆندۆک |
| صاننئق | صاندئق |
| یانناق | یانداق |
| اننام | اندام |
اؤنگکی بۇغنئ یاپئق، سۇنگقئ بۇغنئ ر سسی بیلن باشلانیان سؤزلرده ر سسینینگ اؤنگ یانئندا ائسغئنسئز دار چکیملی اشیدیلسه-ده یازئلمایار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| تۇپوراق | تۇپراق |
| غودورات | غودرات |
| پئتئراماق | پئتراماق |
| عشیرت | عشرت |
| آرتئقماجئراق | آرتئقماجراق |
| غانئمادئراق | غانئمادراق |
| تیزیرأک | تیزرأک |
سس و شکیل بیلدیریأن سؤزلرده -لا، -له غۇشولاندا، غۇشولما بیلن اۇل سؤزلرینگ آراسئندا چالا اشیدیلیأن دار چکیملی سس بار یالئ بۇلسا-دا، اۇل یازئلمایار..
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| پاتئلاماق | پاتلاماق |
| هئقئلاماق | هئقلاماق |
| هاشئلاماق | هاشلاماق |
| اینگیلِمِک | اینگلِمِک |
دۆیپ سؤزلرینگ سۇنگوندا ایکی سانئ دئمئق چکیمسیزینگ یا-دا سۇنۇرلئ و دئمئق چکیمسیز سسلرینگ یاناشئق گلمک خأصییتی بار. اۇلارئنگ ایلکیسی و، گ/غ، ی، ل، ن، نگ، ر، س، ح/خ، ش سسلری بۇلوپ، سۇنگقوسئ بۇلسا ک/ق، پ، س، ت، ح/خ، چ سسلری بۇلیار. شۇل چکیملی سسلرینگ آراسئندا ائسغئنسئز دار چکیملی سس اشیدیلیأن یالئ بۇلسا-دا اۇلار یازئلمایار.
| وپ | حۇوپ |
| وچ | مؤوج |
| غت | باغت، ناغت، واغت |
| یپ | حایپ، کیپ |
| یت | آیت، غایت، سۆیت |
| لک | خالق، مۆلک، سیلک |
| لپ | غولپ، زۆلپ |
| لت | میلت، چالت، اِلت، یالت، یولت |
| نپ | سئنپ |
| نس | جئنس، اۆنس |
| نچ | غازانچ، بگنچ، غووانچ |
| نگک | سۆنگک، آنگق، تانگق، چنگک |
| رز/رض | عارض، قارض |
| رک/رق | بِرک، شارق، گِرک، اِرک |
| رپ | حارپ، صارپ، ضارپ، غورپ |
| رس | دِرس، سارس، بارس |
| رت | یئرت، دؤرت، مورت، مرت |
| رخ | چارخ، پارخ، نئرخ |
| رچ | خارج، بورچ، برچ، سارچ |
| ست/صت | آست، قاصد، اۆست |
| هت/حت | عهد، جهد، شهد |
| شق/شک | کؤشک، عئشق |
| شپ | کشپ |
| شت | کۆشت، کشت |
ایلکی بۇغنوندا دۇداق چکیملیلریندن (اۇ، اؤ، او، اۆ) بیری گلن کؤپ بۇغونلئ سؤزلرینگ ایکینجی بۇغنونداقئ غئسغا آیدئلیان دار چکیملیلر دۇداقلاندئرئلئپ یازئلیار.
اۇغول، یۇرونجا، اوچغون، اؤکۆز، اۆمۆر، یۆزۆم، یوموش، یومشونگ، یوردونگئز، اؤزۆنگ، اۆزۆم، کؤمۆر، دۆزۆم، سؤزۆنگ، اۇغلونگئز، اؤردۆک، دوردونگئز، اؤزۆمیز، یۇلونگئز، رۇلوندا.
دۆیپ سؤزلرده و سسیندن اؤنگ و سۇنگ گلن غئسغا آیدئلیان دار چکیملیلر دۇداقلاندئرئلئپ یازئلیار.
غاوون، ماووت، آوونماق، حئجوو، یازوو، آوولئ.
تۆرکمن سؤزلرینده سؤز سۇنگونداقئ دار چکیملیلر دۇداقلاندئرئلمان یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| اولو | اولئ |
| بؤرۆ | بؤری |
| چۆرۆ | چۆری |
| ماوو | ماوئ |
| آوو | آوئ |
یۇقارداقئ یالئ سؤزلرینگ ائزئنا غۇشولما یا-دا سؤز غۇشولاندا، غئسغا آیدئلیان دار چکیملیلر سؤزۆنگ اۇرتاسئنا گچیأرلر و دۇداقلاندئرئلئپ یازئلیارلار.
| اولئ | اولومسئ |
| اوقئ | اوقودا |
| اؤوگی | اؤوگۆلی |
| اؤنگکی | اؤنگکۆلیگینه |
| دۇغرئ | دۇغرولاپ |
| دۆرلی | دۆرلۆسیندن |
| آوئ | آوولئ |
| ماوئ | ماوومتئل |
غۇشما سؤزلر: اۇدلوچؤپ، تۇقلوتای، پۇرسودرمان.
اگر-ده ایکینجی بۇغونداقئ دار چکیملیلر اوزئن آیدئلیان بۇلسا، بیله سؤزلرده اۇلار دۇداقلاندئرئلمان یازئلمالئدئر.
| اولئ | اولئنئنگ |
| اوقئ | اوقئنئنگ |
| اؤنگکی | اؤنگکینی |
| اؤوگی | اؤوگینگیز |
غۇشما سؤزلرده دۇداق چکیملیلری، عومومئ قادا اساسئندا، سؤزۆنگ اۆچۆنجی و دؤردۆنجی بۇغونلارئندا هم یازئلیار.
اۇغولدورسون، داشحۇووز، اۆچبورچلوق، مکگهجؤوِن.
کأ دۇداقلاندئرئلئپ، کأ دۇداقلاندئرئلمان، ایکی هیلی آیدئلیان سؤزلرینگ دۇداقلاندئرئلئپ اولانئلیان واریانتئ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| هینجی | هۆنجی |
| مئقدار | موقدار |
| میصیر | مۆصۆر |
| مینمک | مۆنمک |
مئدام، ییلیک یالئ سؤزلر بو قادادان چئقارئلئپ، دۇداقلاندئرئلمان یازئلیار.
چیرتمک، چۆرتمک، بیتین، بۆتین یالئ سؤزلرینگ هر بیری آیرئ-آیرئ مانئ آنگلاتماغئنا گؤرأ، اۇلارئنگ ایکی هیلی فۇرماسئ هم اولانئلمالئدئر.
بۆتین سؤزی هممه أهلی سؤزۆنینگ مانئسئندا اولانئلئپ، بیتین سؤزی آباد مانئسئندا اولانئلئشئ کیمین.
سؤز اۇرتاسئندا یاناشئق گلیأن لنگ-نگل، لگ/لغ-گل/غل، پر-رپ سسلرینینگ چالشئرئلئپ اولانئلئشئ دوش گلیأر. یازوودا بولارئنگ ایلکی واریانتئ آلئنیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| یانگلئش | یالنگئش |
| ائغلاماق | ائلغاماق |
| تۇرپاق | تۇپراق |
سؤزۆنگ باشئندا کأ آچئق، کأ دئمئق آیدئلیان چکیمسیز سسلرینگ آچئق گؤرنۆشی یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| تئقئز | دئقئز |
| تؤرت | دؤرت |
| کپ | گپ |
تأنمک، دأنمک، تیکمک، دیکمک، قئرق، غئرق یالئ سؤزلرینگ هر بیری آیرئ مانئ آنگلاتماغئنا گؤرأ، اۇلارئنگ ایکی هیلی گؤرنۆشی-ده یازئلیار.
قئرق سؤزی بللی موقدارئ (قئرق آدام)، غئرق سؤزی غئرقئلماق یا غایچئ بیلن بیر زادئ کسمگی آنگلادیار.
کأبیر دۆیپ سؤزلرده چالشئرئلئپ اولانئلیان گ، و سسلرینینگ سۇنگقوسئ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| یۆگۆرمک | یۆوۆرمک |
| دۆگمه | دۆومه |
| اؤگۆرمک | اؤوۆرمک |
| دۆگۆن | دۆوۆن |
اوغور، یوغور، جؤگی یالئ سؤزلر بو قادا گیرمهیأرلر.
کأ اینچه کأ یۇغون چکیملیلر بیلن ایکی هیلی آیدئلیان سؤزلرینگ اینچه واریانتئ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| آدئم | أدیم |
| تئز | تیز |
| سئم | سیم |
| عالام | عألم |
واطان، دئز، جاناوار، ائس، ائز سؤزلری بو قادادان چئقارئلیار.
سۇنگئ چ سسینه غوتاریان سؤزلره د، ج، ل، س، چ سسلری بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، چ سسی ش سسینه اؤورۆلیپ گپلنسه-ده یازوودا اؤورۆلمأن یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| آشدئ | آچدئ |
| گؤشجک | گؤچجک |
| اوشجاق | اوچجاق |
| ساشلئ | ساچلئ |
| گۆیشلی | گۆیچلی |
| ایشسم | ایچسم |
| آغاشچئ | آغاچچئ |
ایکی سانئ آچئق بۇغوندان دۆزۆلن ایشلیکلره ی بیلن باشلانیان غۇشولمالار غۇشولاندا، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ چکیملیلر دۆشۆریلیپ گپلنسه-ده یازوودا دۆشۆریلمأن یازئلیارلار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| اۇتیار | اۇتایار |
| غۇریار | غۇرایار |
| داشیار | داشایار |
| بِزیأر | بزهیأر |
| دِنگیأر | دِنگهیأر |
| بِکیأر | بکهیأر |
| یامیار | یامایار |
سۇنگقئ چکیملیسی ایکی هیلی آیدئلیان دۆیپ ایشلیکلرینگ گینگ چکیملی بیلن آیدئلیان واریانتئ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| داغئماق | داغاماق |
| دۇقئماق | دۇقاماق |
| غاتئماق | غاتاماق |
| سارئماق | ساراماق |
غۇشما خاص آدلار بیله یازئلیار.
آمانگۆل، گلدیمئراد، آلماآتا، کؤنِۆرگنچ، غئزئلاِترک، آمئدریا، کؤپتداغ، سئردریا.
اگر-ده بیله اولانئلیان خاص آدلارئنگ سۇنگقوسئنئنگ ائزئندان اۆچۆنجی یؤنگکمأنینگ غۇشولماسئ گتیریلیأن بۇلسا، اۇندا اۇلار آیرئ یازئلیار.
مورغاپ دریاسئ، قازبک داغئ، دنِپر دریاسئ.
غۇشولئپ یازئلیان خاص آدلارئنگ اۇرتاسئندا یاناشئپ گلیأن ایکی چکیملینینگ گپلشیکده بیری دۆشۆریلیپ گپلنسه-ده یازوودا اۇلار دۆشۆریلمأن یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| آننۇراز | آنناۇراز |
| آلماتا | آلماآتا |
| کؤنۆرگچ | کؤنِۆرگنچ |
باسئم تایئندان بیرلشن، فۇنتیک اؤزگریشه سِزِوار بۇلان و تأزه مانئ آنگلادیان غۇشما سؤزلر بیله یازئلیار.
یکِغاپان، گؤزدانگدئ، آتاغزئ، بدنتربییه گؤزباغچئ، اوناش، آیاقغاپ، پۇرسودرمان، ایچیغارا، آغزالا، باسئبالئجئ، بأشیئللئق، مئخمانسؤیر، بیراِنتک، بیرنمه، بیرسئخلئ، گؤزیتیم، سارئیاغئز.
غۇشما جئنس آدلاردا غالدئرئلئپ گپلنیأن چکیملی سسلر یازوودا هم دۆشۆریلیپ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| گلینجه | گلنجه |
| آلتئاتار | آلتاتار |
دوروبرمک، غۇیوبرمک، گؤرۆبرمک، آلئبرمک، گیدیبرمک، توروبیلمک، دویوبیلمک یالئ غۇشما ایشلیکلر بیله یازئلیار.
غۇشما سانلارئ عمله گتیریأن سؤزلرینگ هر بیری آیراتئن یازئلیار.
اۇن بیر، اۇن بأش، اۇن دۇقوز، ایکی یۆز، ییگریمی بأش.
تیرکشسؤزلرینگ آرالارئنا دفیس غۇیلوپ یازئلیار.
کؤنه-سؤنه، اۇغلان-اوشاق، غاتئ-غوتئ، آنگرئ-بأری، دۆزۆم-دۆزۆم، گل-گیت، اۇتور-تور، بأش-اۇن.
ایرو-گیچ، آزو-کؤپ، غئزو-جووان، کیپی-صاپا، آهئ-زار یالئ تیرکش سؤزلرده باغلایجئ غۇشولمالار (و، ئ، ی) سؤزۆنگ ایلکیسینه غۇشولئپ، اۇنونگ ائزئندان دفیس غۇیلوپ یازئلیار.
صئپاتلارئنگ اؤنگۆندن گلیپ، آرتئقلئق درجهسینی یاسایان م، پ، س سسلرینه غوتاریان بؤلکلر بیلن صئپاتلارئنگ آرالارئنا دفیس غۇیلوپ یازئلیار.
گؤم-گؤک، غاس-غاتئ، دۇس-دۇغرئ، آپ-آق، غئپ-غئزئل.
غایتالانئپ گلیأن سؤزلرینگ آرالئغئنداقئ -ا، -اِ، -با، -به -دا، -ده -دان، -دن، -ما، -مه -ها، -هأ یالئ غۇشولمالار سؤزۆنگ ایلکیسینه غۇشولئپ، اۇنونگ ائزئندان دفیس غۇیلوپ یازئلیار.
باسا-باس، گؤچه-گؤچ، یئلبا-یئل، گۆنبه-گۆن، اۇباما-اۇبا، اؤیمه-اؤی، گۆتده-گۆت، آلها-آل، سۆرهأ-سۆر، تیزدن-تیز.
بیر سؤزۆنگ ایکی گزک غایتالانماغئ و سۇنگقوسئنا -دان، -دن غۇشولماغئ بیلن یاسالان تیرکش حاللارئنگ آراسئنا دفیس غۇیلوپ یازئلیار.
یئل-یئلدان، گۆن-گۆندن.
دۆیپ سؤزلر روس دیلیندأکی یالئ یازئلیارلار.
فابریک، کمپوت، أپیشگه، چأینک، سِماوار، پنجک، کؤپۆک، ماشین، گازِت، سکوند، تانس، مینوت، بِدره، کۆرۆشگه، چمدان، مامپاسا، تۇربا، شولها یالئ بو قادادان چئقارئلئپ یازئلیان سؤزلر سؤزلۆکده بریلیأر.
روس دیلینینگ اۆستی بیلن تۆرکمن دیلینه گچن سؤزلرده دوش گلیأن دژ تۆرکمن دیلندأکی ج بیلن یازئلیار.
ایکی سانئ منگزش چکیمسیز سس بیلن غوتاریان سؤزلرینگ سۇنگونداقئ چکیمسیزلرینگ بیری دۆشۆریلیپ یازئلیار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| متالل | متال |
| کیلۇگرامم | کیلۇگرام |
| پرۇگرسس | پرۇگرس |
آدام آدلارئ بو قادادان چئقارئلیار.
روس دیلیندأکی صئپاتلار تۆرکمن دیلینه گچیریلنده، اۇلارداقئ -نئی، -نایا، -نۇیه غۇشولماسئ اؤز اؤنگۆندأکی یومشاقلئق بلگیسی بیلن بیله تاشلانیار.
| оригинальная работа | اۇریجینال ایش |
| актуальный вопрос | آکتوال سۇراغ |
روس دیلیندأکی اۇتنۇسیتل صئپات یاسایجئ -چسکیی، -چنئی یالئ غۇشولمالار تاشلانئپ، تۆرکمن دیلینده ک گتیریلمک بیلن اۇتنۇسیتل صئپات یاسایار.
| академический | آکادمیک |
| педагогический | پداگۇگیک |
| антический | آنتیک |
اگر شیله سؤزلر پرۇفیسییا بیلن باغلانئشئقلئ آد بۇلوپ گلسهلر، اۇندا صئپات یاساماق اۆچین ک حارپئندا سۇنگ ی گتیریلیأر.
| آد | صئپات | |
|---|---|---|
| математический | ماتماتیک | ماتماتیکا |
| химический | حیمیک | حیمیکی |
-سکیی غۇشولماسئ چکیمسیز سس بیلن غوتاران سؤزلره غۇشولان یاغدایئندا اۇنونگ درگینه -یک گتیرمک بیلن اۇتنۇسیتل صئپات یاسالیار.
| философический | فیلۇسۇفیک |
باکو، تارتو یالئ سؤزلره غۇشولما غۇشولاندا، دۆیپ سؤز بیلن غۇشولمانئنگ آراسئندا و گتیریلیأر.
باکو، باکووئنگ، باکووا، باکوودا، باکوودان.
سۇنگئ -سک بیلن غوتاریان سؤزلرینگ ائزئنا اینچه چکیملیلی، غۇشولما غۇشولیار و سازلاشئق اۆچین دۆیپ سؤز بیلن غۇشولمانئنگ آراسئندا ی سسی گتیریلیأر.
کراسنۇوۇدسک، کراسناوۇدسکینینگ، کراسنۇوۇدسکأ، کراسناوۇدسکینی، کراسناوۇدسکیده، کراسناوۇدسکیدن.
غئسغالدئلیان سؤزلر (سؤزلرینگ ایکی سسلریندن دۆزۆلنلری) آرالارئنا نۇقاط غۇیولمان، باش حارپلار بیلن یازئلیار. شۇل سؤزلره غۇشولما غۇشولاندا، غئسغالدئلان سؤزۆنگ دۆزۆمینده چکیملی سس بۇلسا چکیملأ، اگر چکیملی سس بۇلماسا سۇنگقئ چکیمسیزینگ آدئنئنگ آیدئلشئنا ایِریلیأر. .
سسسر، سسسر-ینگ.