آدلارئنگ، صئپاتلارئنگ، سانلارئنگ درگینه اولانئلیان سؤزلره چالئشما دیییلیأر. چالئشمالار سؤزلمده سؤزلری گرگیندن آرتئق غایتالامازلئق اۆچین اولئ سریشدهلرینگ بیریدیر. چالئشمالار اؤزلرینینگ آنگلادیان مانئلارئنا و گرامماتیکی آیراتئنلئقلارئنا گؤرأ یدی هیلی بۇلیار.
بو چالئشمالار دینگه آدلارئنگ درگینه چالشئرئلئپ اولانئلیارلار.
منلیک یؤنگکمه اۆچین من، بیز، سنلیک یؤنگکمه اۆچین سن، سیز، اۇنلوق یؤنگکمه اۆچین بۇلسا اۇل، اۇلار چالئشمالارئ اولانئلیار.
آد چالئشمالارئ کیم؟ نأمه؟ دیین سۇراغلارا جۇغاب بۇلیارلار. آد چالئشمالارئ سؤزلمینگ هر هیلی آغضالارئ بۇلوپ بیلیأرلر و دینگه دۆشۆم بیلن اۆیتگهیأرلر. اۇلار سان، یؤنگکمه غۇشولمالارئنئ قابول اتمهیأرلر.
دینگه ۳-نجی یؤنگکمأنینگ کؤپلۆگینده، اۇل سؤزۆنینگ ائزئنا -لار غۇشولماسئ غۇشولئپ، اۇل آد چالئشماسئنئنگ ل سسی گپلهشیکده و یازوودا دۆشۆریلیأر.
اۇللار دأل-ده اۇلار.
سان چالئشماسئ سؤزلمده اساسان، سانلارئنگ یرینه اولانئلیار.
اۇتوز اۇقووچئ بار. هممه اۇقووچئ بار.
سان چالئشماسئ هممه، کأبیر، بارئ، بیرنأچه دیین سؤزلردن عئباراتدئر. سان چالئشماسئندان بارئ سؤزی سان غۇشولماسئنئ قابول اتمهیأر.
هممه+لر+یمیز، کأبیر+لر+ی.
سان چالئشماسئ دۆشۆم بیلن اۆیتگأنده کؤپلنچ، یؤنگکمه غۇشولمالارئنئنگ بیرینی قابول ادیپ، سۇنگ دۆشۆم غۇشولمالارئنئ قابول ادیأر.
هممأ+میز+ده، بارئ+مئز+ئنگ.
هممه بیرنأچه چالئشمالارئنداقئ ه سسی منلیک و سنلیک یؤنگکمهده أ سسینه اؤورۆلیأر و یازوودا هم شیله یازئلیار.
هممأ+میز، بیرنأچأ+میز.
بیر زادئ گؤرکزمک اۆچین اولانئلیان چالئشما گؤرکزمه چالئشماسئ دیییلیأر.
بو، شو، شۇل، شۇ، اۇل گؤرکزمه چالئشمالارئدئر. اۇل دیین سؤز دینگه بیر زادئ گؤرکزمک اۆچین اولانئلسا، گؤرکزمه چالئشماسئ بۇلیار. امّا آد درگینه گلنده آد چالئشماسئ بۇلیار.
گؤرکزمه چالئشمالارئ اؤزباشلارئنا اولانئلاندا، ادیل آدلار یالئ سان، یؤنگکمه، دۆشۆم بیلن اۆیتگهیأرلر.
شۇل گؤرکزمه چالئشماسئنا سان غۇشولماسئ -لار غۇشولاندا، ایکی سانئ ل سسینینگ بیری دۆشۆپ غالیار.
شۇل+لار - شۇلار.
بو گؤرکزمه چالئشماسئ سان غۇشولماسئنئ قابول اتمأن، یؤنگکمه بیلن اۆیتگأنده ب سسی م سسینه اؤورۆلیأر و یازوودا هم شیله یازئلیار.
بو - مونگا، مونئ.
بو، شو چالئشمالارئ یؤنگکمه و دۆشۆملر بیلن اۆیتگأنده دۆیپ سؤز بیلن غۇشولمانئنگ آراسئندا ن سسی غۇشولیار و شیله هم یازئلیار.
مونئم، شۇنئم.
بو، شو، شۇ (شۇل) گؤرکزمه چالئشمالارئ اۇنلوق یؤنگکمهسینده، مونسئ، شونسئ، شۇنسئ یالئ گپلنسه-ده یازوودا مونوسئ، شونوسئ، شۇنوسئ یالئ یازئلیار.
بو گؤرکزمه چالئشماسئنئ دۆشۆملر بیلن اۆیتگدهنیمیزده باش دۆشۆمدن بیلهکیلرده "ب" سسی "م" سسینه اؤورۆلیأر.
بو، مونونگ، مونئ، موندا.
بو، شو، شۇل، اۇل گؤرکزمه چالئشمالارئنئنگ سۇنگوندان غۇشولان ن سسی یؤنلیش، دۆشۆمده نگ سسینه اؤورۆلیأر و یازوودا نگ حارپئ یازئلیار.
شۇنگا، اۇنگا.
اۇل، شۇل گؤرکزمه چالئشمالارئنئنگ سۇنگونداقئ ل سسی ایهلیک، ینگیش، واغت-اۇرون، چئقئش دۆشۆملرینده ن سسینه اؤورۆلیأر و شیله هم یازئلیار.
اۇنونگ، شۇنونگ، شۇنئ، اۇندا، شۇندا.
غایدئم چالئشماسئ اؤز دیین سؤزدن عئبارات بۇلوپ، آد درگینه اولانئلیان سؤزلرینگ یرینی چالئشیار.
غایدئم چالئشماسئ یؤنگکمه و دۆشۆم بیلن اۆیتگهیأر.
اؤز+ۆم، اؤز+ۆمیز، اؤز+ۆنگ، اؤز+ۆنگیز، اؤز+ی، اؤز+ی.
یۇقلوق چالئشماسئ هیچ دیین سؤزدن عئبارات بۇلوپ، اۇل، اساسان، زات، کیم، واغت، بیر، یر یالئ سؤزلر بیلن اولانئلئپ، شۇل دۆشۆنجأنینگ یۇقلوغئنئ آنگلادیار.
اۇل یرده هیچ کیم یۇق.
هیچ یۇقلوق چالئشماسئ شۇل دورشونا دۆشۆم غۇشولمالارئنئ قابول اتمهیأر. اۇل یؤنگکمأنینگ کؤپلۆک سانئ اۆچین اولانئلیان غۇشولمالارئ قابول ادیأر. یؤنگکمه غۇشولمالارئنئ قابول ادنسۇنگ بۇلسا، دۆشۆم بیلن اۆیتگهیأر.
هیچیمیز، هیچیمیزینگ.
نأمألیم چالئشماسئ، کؤپلنچ، آدلارئنگ یرینه چالشئرئلئپ اولانئلیار. نأمألیم چالئشماسئ پئلانئ، نأمأ، کیمدیر، نأمهدیر، هایسئدئر بیری دیین سؤزلردن عئباراتدئر. نأمألیم چالئشماسئ بیر پرِدمِتینگ آدئ بیلینمهدیک واغتدا اولانئلیار.
جرن، شو غالامئ آل دییمگینگ یرینه پئلانئ شو غالامئ آل دییلیپ بیلینیأر.
صئپاتلئق چالئشمالارئ هر سؤزی و هر هایسئ، هر بیر، هر هیلی، هر تۆیسلی، هر نأچه یالئ سؤزلرینگ جمیندن حاصئل بۇلیار.
هر بیر آدام.