بیر زادئنگ غئمئلدئ-حرکتینی بیلدیریپ، نأمه اتدی؟، نأمه ادیأر؟، نأمه اتجک؟، نأمه ادر؟ دیین سۇراغلارا جۇغاب بۇلیان سؤزلره ایشلیک دیییلیأر.
اۇراز اۇتئر. جمال کؤینک تیکیأر.
بیرنأچه ایشلیکلر هیچ هیلی یاسایجئ غۇشولمالارئ قابول اتمزدن، شۇل دورشونا مانئ تایئندان غئمئلدئ-حرکتی آنگلادیارلار.
آل، گل، غۇی، سات.
امّا بیرنأچه ایشلیکلر دۆرلی یاسایجئ غۇشولمالارئ قابول ادیأرلر.
ایش-له، یاغ-لا، آق-لا.
یاسایجئ غۇشولمالار آرقالئ حاصئل بۇلان بو ایشلیکلره یاساما ایشلیکلر دیییلیأر.
| غۇشولمالار | مئثاللار |
|---|---|
| -ا، -ه | اۇین+ا (اۇیون)، یاش+ا |
| -ار، -ِر | اۇت+ار، آت+ار |
| -اق، -اک، -وق، -ۆک | اوغر+وق (اوغور)، اۇت+وق |
| -لا -له | یاغ+لا، اۇق+لا |
| -لان، -لِن | تاپاووت+لان، غاهار+لان |
| غۇشولمالار | مئثاللار |
|---|---|
| -ار، -ِر | آغ+ار (آق)، گؤگ+ر (گؤک) |
| -لا، -له | آق+لا، دۆز+له |
| -ال، -ِل، -ل | غارا+ل، دۆز+-ِل |
| -ئق، -یک، -وق، -ۆک | دار+ئق، گیج+یک |
|
-سئرا، -سیره -سورا، -ومسئرا |
حالئم+سئرا، عاقئللئ+سئرا |
| غۇشولمالار | مئثاللار |
|---|---|
| -لا، -له | ایکی+له، اۆچ+له |
| غۇشولمالار | مئثاللار |
|---|---|
| -ئش، -یش، -وش، -ۆش | یئغنان+ئش، داغا+ش |
| -ئشدئر، -یشدیر، -وشدئر، -ۆشدیر | تیک+یشدیر، اۇر+وشدئر، دؤو+ۆشدیر |
| -ئل، -یل، -ول، -ۆل، -ل | بار+ئل، گید+یل |
| -انگقئرلا، -ِنگکیرله | غوتار+انگقئرلا، یت+-ِنگکیرله |
| غۇشولمالار | مئثاللار |
|---|---|
| -لا، -له | پات+لا، گۆپ+له |
| -ئلدا، -یلده، -ولدا، -ۆلده | شاغغ+ئلدا، اینگّ+یلده، حۇرق+ولدا |
| -ئردا، -یرده، -وردا، -ۆرده | ساق+ئردا، جئق+ئردا، دۆک+ۆرده |
ایشلیکلری بؤلکلره بؤلنیمیزده اۇنونگ مانئ آنگلادیان بؤلگینه دۆیپ ایشلیک دیییلیأر.
آل، گل، گؤر.
باشغا سؤز تۇپارلارئندان یاسالان ایشلیکلر شۇل یاسایجئ غۇشولماسئ بیلن بیرلیکده دۆیپ ایشلیک حاسابلانیار.
باشلا، ایشله، گینگل، اۇینا.
بیر سؤزدن عئبارات بۇلوپ، یؤنهکی بیر دۆشۆنجأنی آنگلادیان ایشلیکلره سادا ایشلیکلر دیییلیأر.
بیلمک، یازماق، گؤرمک.
بیردن آرتئق سؤزدن عئبارات بۇلوپ، چئلشئرئملئ دۆشۆنجأنی آنگلاتسا، اۇنگا غۇشما ایشلیکلر دیییلیأر.
خایئش اتمک، تانقئت اتمک، گنگ گؤرمک.
غۇشما ایشلیگی عمله گتیریأن سؤزلرینگ سۇنگقوسئنا کؤمکچی ایشلیگینگ اساسئ سؤزی دیییلیأر.
تأثیرینی گچیریأن ایشلیکلر سؤزلمده آنگلادیان مانئسئنا گؤرأ غئمئلدئ-حرکتینگ هایسئ زادا، پرِدمِته گؤنۆکدیریلیأندیگینی، هایسئ زات بیلن گؤس-گؤنی باغلانئشئقلئدئغئنئ گؤرکزیأرلر. تأثیرینی گچیریأن ایشلیکلره ینگیش دۆشۆمینینگ سۇراغلارئنئ برمک بۇلیار.
من اۇرازئ گؤردۆم - کیمی؟
جمال جیگیسینی اۆوردی - کیمی؟
من بالئغئ توتدوم - نأمأنی؟
تأثیرینی گچیرمهیأن ایشلیکلر سؤزلمده آنگلادیان مانئسئنا گؤرأ اؤزلرینینگ هایسئ زادا، پرِدمِته گؤنۆکدیریلیأندیگینی مألیم اتمهیأرلر. شۇنونگ اۆچین بو هیلی ایشلیکلره باغلانیان سؤزلره "کیمی؟ نأمأنی؟ نیرأنی؟ دیین سۇراغلارئ برمک بۇلمایار.
ساغات ستۇلونگ اۆستۆنده دور.
ایشلیک درجهلری درجه یاسایجئ غۇشولمالارئنگ کؤمگی بیلن آصئل و یاساما ایشلیکلردن یاسالیارلار. ایشلیک درجهلری مانئ تایئندان غئمئلدئ-حرکتینگ کیملر طاراپئندان یره یتیریلیپ، هایسئ زادا تأثیر ادیلیأندیگینی بیلدیریأرلر.
درجه یاسایجئ غۇشولمالارئ قابول اتمأن اولانئلیان آصئل و یاساما ایشلیکلره ایشلیگینگ دۆیپ درجهسی دیییلیأر.
آل، گؤر، ایشله، اۇقادئم، آلیارئن.
بیر ایشینگ ایکی طاراپلایئن بۇلیاندئغئنئ: کؤمکلشمگی، یارئشماغئ آنگلادیان درجهسینه شأریکلیک درجهسی دیییلیأر.
ایشلیگینگ شأریکلیک درجهسی دۆیپ ایشلیک درجهسینینگ سۇنگونا -ئش، -یش، -وش، -ۆش غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
آلئش، سۆپۆریش، سۆرۆش
ایشلیگینگ شأریکلیک درجهسینینگ آنگلادیان مانئلارئ:
بیرک-بیرگه کؤمک برمگی آنگلادیار.
جرن مانگا ایچرینی قاقئشدئ.
ایکی طاراپلایئن ادیلیأن یارئشئ آنگلادیار.
من اۇراز بیلن ائلغاشدئم.
ایکی طاراپلایئن بۇلیان حرکتی آنگلادیار.
دۆین دؤولت یۇلباشچئلارئ جِنِوادا دوشوشدئلار.
سۇنگئ چکیمسیز سس بیلن غوتاران، کؤپ بۇغونلئ و ایچینده دۇداق چکیملیسی بۇلمادئق بیر بۇغونلئ ایشلیکلردن شأریکلیک درجهسی یاساماق اۆچین -ئش، -یش غۇشولماسئ غۇشولیار.
بجر-بجریش، چک-چکیش
چکیمسیز سس بیلن غوتارئپ، ایچینده دۇداق چکیملیسی بۇلان بیر بۇغونلئ ایشلیکلردن شأریکلیک درجهسینی یاساماق اۆچین -وش، -ۆش غۇشولماسئ غۇشولیار.
بۇل-بۇلوش، گؤر-گؤرۆش، اۇی-اۇیوش
سۇنگئ چکیملی سس بیلن غوتاران ایشلیکلره -ش غۇشولماسئنئنگ غۇشولماغئ بیلن ایشلیگینگ شأریکلیک درجهسی یاسالیار.
ایشله-ش، سایلا-ش.
شأریکلیک درجهسینینگ غۇشولماسئنئ قابول ادن ایشلیکلر دار چکیملیلرینگ دۆشمک و دۆشمزلیک قاداسئنا دۇلئ ایریأرلر.
گؤرۆش- گؤرشی، بۇلوش- بۇلشوپ.
ایشلیگینگ یۆکلتمه درجهسی تأثیرینی گچیریأن ایشلیکلره -دئر، -دیر، -دور، -دۆر، -ت غۇشولمالارئنئنگ غۇشولماغئ بیلن یاسالیار.
موغالّئم خاط یازدئردئ.
ایشلیگینگ یۆکلتمه درجهسی ادیلیأن غئمئلدئ-حرکتینگ سؤزلمینگ ایهسی طاراپئندان ادیلمأن، اۇنونگ بویورماغئ، تابشئرئغئ بۇیونچا باشغا بیری طاراپئندان یرینه یتیریلیأندیگینی آنگلادیار.
ایشلیگینگ یۆکلتمه درجهسینینگ -دئر، -دیر غۇشولماسئ ر سسیندن بیلهکی چکیمسیز سسلره غوتاریان بیر و کؤپ بۇغونلئ سؤزلره غۇشولئپ یاسالیار.
ادن یالنگئشلارئنئ دۆزِتدیرمک گرک.
-ت غۇشولماسئ سۇنگئ ا، اِ، ر سسلرینه غوتاریان کؤپ بۇغونلئ سؤزلره غۇشولیار.
اوسسا گلیپ ایشی تأزدن باشلاتدئ.
-دور، -دۆر غۇشولماسئ دۇداق چکیملیسی بۇلان بیر بۇغونلئ سؤزلره غۇشولئپ یازئلیار.
باشلئق اکیلملی یرلری سۆردۆرتدی.
سؤزلمده ادیلیأن حرکت سؤزلمینگ ایهسی طاراپئندان ادیلمأن، باشغا بیرینینگ ادیأن غئمئلدئ-حرکتینینگ نتیجهسینینگ ایه غایدیاندئغئنئ گؤرکزیأن ایشلیکلره ایشلیگینگ غایدئم درجهسی دیییلیأر.
پاغتا یئغئلیار، خاط یازئلیار.
ایشلیگینگ غایدئم درجهسینی یاساماق اۆچین دۆیپ و آصئل ایشلیکلرینگ سۇنگونا -ئل، -یل، -ول، -ۆل، -ل، -ئن، -ین، -ون، -ۆن، -ن غۇشولمالارئ غۇشولیارلار.
عئلمئنگ سئرئ آچئلیار. یابلار غازئلیار.
چکیمسیز سس بیلن غوتاریان ایشلیکلر غایدئم درجهسینینگ غۇشولمالارئنئ قابول ادندن سۇنگ، اۇنگا چکیملی سس بیلن باشلانان غۇشولمالار غۇشولاندا، چکیملیلرینگ دۆشمک و دۆشمزلیک قاداسئ اساسئندا، درجه غۇشولماسئنئنگ ائ، ای، او، اۆ سسلری دۆشۆریلیپ و دۆشۆریلمأن یازئلیار.
گؤرۆن-گؤرنر، سۆرۆل-سۆرلر، غۇیول-غۇیلار.
آچئلان، ایچیلر، چاقئلان سؤزلرده چکیملی سسلر دۆشۆریلمهیأر.
ائزلارئ ل سسیندن باشغا چکیمسیز سسلر بیلن غوتاران ایشلیکلره -ئل، -یل، -ول، -ۆل غۇشولماسئ غۇشولیار.
ماگازینلر آچئلدئ.
ائزئ ل سسی بیلن غوتاران ایشیکلره -ئن، -ین، -ون، -ۆن غۇشولماسئ غۇشولیار.
اکیلجک یرلر بؤلۆندی.
ایشلیکلرینگ ائزلارئ چکیملی سس بیلن غوتارئپ، چکیملینینگ اؤنگ یانئندا ل سسیندن باشغا چکیمسیز گلسه غایدئم درجهسینینگ ل غۇشولماسئ غۇشولیار.
یۆنگ دارالمازدان اؤنگ یووولیار.
ایشلیکلرینگ ائزئ چکیملی سس بیلن غوتارئپ، شۇل چکیملینینگ اؤنگ یانئندا ل سسی گلسه اۇلار یالئ ایشلیکلردن غایدئم درجهسینی یاساماق اۆچین -ن غۇشولماسئ غۇشولیار.
باشلاندئ، ایشلندی.
ائزلارئ چکیمسیز سس بیلن غوتارئپ، چکیملیسی دۇداق سسلریندن بۇلان بیر بۇغونلئ ایشلیکلره -ول، -ۆل، -ون، -ۆن غۇشولمالارئ غۇشولیارلار و شیله هم یازئلیارلار.
غورولدئ، بؤلۆندی.
ادیلیأن ایشینگ نتیجهسینینگ شۇل غئمئلدئنئ یرینه یتیریأنی اؤزۆنه تأثیر ادیأندیگینی بیلدیریأن ایشلیکلره ایشلیگینگ اؤزلۆک درجهسی دیییلیأر.
ایشلیگینگ اؤزلۆک درجهسی ایشلیکلرینگ ائزئنا -ئن، -ین، -ون، -ۆن غۇشولئپ یاسالیار.
مارال داشاردا دۆشک یازئندئ.
گۆررۆنگی ادیلیأن ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ اؤنگ بۇلوپ گچندیگینه ایندی بۇلجاقدئغئنا یا-دا حوت گپلنیپ دورقا بۇلیاندئغئنا غاراپ ایشلیکلر اۆچ زامان آنگلادیارلار: اؤتن زامان، حأضیرکی زامان و گلجک زامان.
ایشلیگینگ حأضیرکی زامان فۇرماسئ ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ حأضیر یرینه یتیریلیأندیگینی بیلدیریپ، دۆیپ ایشلیکلرینگ ائزئنا -یار، -یأر غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار. غئمئلدئ-حرکتینگ کیم، نأمه طاراپئندان یرینه یتیریلیأندیگینی بیلدیرمک اۆچین، حأضیرکی زامان ایشلیگینینگ ائزئنا دگیشلی یؤنگکمه غۇشولماسئ غۇشولیار.
آلیار-ئن، آلیار-ئس، آلیار-سئنگ، آلیار-سئنگئز، آلیار، آلیار-لار.
ک/ق، ت سسلری بیلن غوتاریان کؤپ بۇغونلئ و کأبیر بیر بۇغونلئ ایشلیکلره -یار، -یأر غۇشولاندا ک/ق، ت سسلری گ/غ، د سسلرینگه اؤورۆلیأر.
اۇقات - اۇقادیار، هۇولوق - هۇولوغیار.
آیت، غایت، ات، گیت ایشلیکلری بیر بۇغونلئ بۇلسالار-دا -یار، -یأر غۇشولاندا، اۇلارئنگ سۇنگونداقئ ت سسی د سسینه اؤورۆلیأر.
آیت - آیدیار، غایت - غایدیار، ات - ادیأر، گیت - گیدیأر.
حأضیرکی زامان ایشلیگینینگ یۇقلوغئ دۆیپ ایشلیک بیلن زامان غۇشولماسئنئنگ آراسئندان -ما، -مه غۇشولماسئ آنگلادئلیار.
آلیارئن - آلمایارئن.
حأضیرکی زامان ایشلیک فۇرماسئ ایکی تۇپارا بؤلۆنیأر: عومومئ حأضیرکی زامان و قۇنکرِت حأضیرکی زامان.
عومومئ حأضیرکی زامان دۆیپ ایشلیگینینگ ائزئنا -یار، -یأر غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار و ایکی مانئدا اولانئلیار.
ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ حوت سؤزلنیپ دورقا بۇلوپ دوراندئغئنئ آنگلاتماق اۆچین.
جرن جۇراسئندان آلان خاطئنئ اۇقایار.
بیر زادا ماخصوص بۇلوپ، غایتالانئپ دوریان عومومئ غئمئلدئ-حرکتی آنگلاتماق اۆچین.
غۇیون مألهیأر. تۇمسونا ائسسئ بۇلیار.
قۇنکرِت حأضیرکی زامان آنگلادیان ایشلیکلر بللی بیر چکیملینینگ اوزئن آیدئلماغئ بیلن یاسالیارلار.
آوتۇبوس دورالغادا دو:رجیگیم ساللانچاقدا . یاتئ:ر.
قۇنکرِت حأضیرکی زامان ایشلیکلری یؤنگکمه بیلن اۆیتگیأرلر. شۇلار یالئ اۆیتگمهده و، ۆ سسلری ایکینجی بۇغوندا اشیدیلن یرینده یازئلیارلار.
دور-ون، دور-سونگئز.
| یؤنگکمهلر |
غۇشولمالار |
بارلئغئ | یۇقلوغئ |
|---|---|---|---|
| بیرلیگی | |||
| منلیک | -ئن، -ین | اۇقایار-ئن، بیلیأر-ین | اۇقامایار-ئن، بیلمهیأر-ین |
| سنلیک | -سئنگ، -سینگ | اۇقایار-سئنگ، بیلیأر-سینگ | اۇقامایار-سئنگ، بیلمهیأر-سینگ |
| اۇنلوق | - | اۇقایار، بیلیأر | اۇقامایار، بیلمهیأر |
| کؤپلۆگی | |||
| منلیک | -ئس، یس | اۇقایار-ئس، بیلیأر-یس | اۇقامایار-ئس، بیلمهیأر-یس |
| سنلیک | -سئنگئز، -سینگیز | اۇقایار-سئنگئز، بیلیأر-سینگیز | اۇقامایار-سئنگئز، بیلمهیأر-سینگیز |
| اۇنلوق | - | اۇقایار، بیلیأر | اۇقامایار، بیلمهیأر |
ایشلیگینگ گلجک زامان فۇرماسئ گلجکده بۇلجاق ایشی، غئمئلدئ-حرکتی بیلدیریأر.
ارتیر اۇیون گؤرکزیلجک.
ایشلیگینگ گلجک زامان فۇرماسئ ایکی تۇپارا بؤلۆنیأر: مألیم گلجک زامان و نأمألیم گلجک زامان.
مألیم گلجک زامان ایشلیگی آنئق یۆزه چئقجاق یا-دا بیر سبأبه گؤرأ یۆزه چئقماجاق غئمئلدئ-حرکتی آنگلادئپ، دۆیپ ایشلیگینگ سۇنگونا -جاق، -جک غۇشولمالارئنئنگ بیری غۇشولئپ یاسالیار. غئمئلدئ-حرکتینگ کیمه دگیشلیدیگینی بیلدیرمک اۆچین آد چالئشماسئنئ یا-دا آدئ گتیرمک آرقالئ آنگلادئلیار.
من گؤرجک. بایرام اؤورنجک.
مألیم گلجک زامان ایشلیگی نأمه اتجک؟، نأمه اتجکلر؟ دیین سۇراغلارا جۇغاب بۇلیار.
من کیتاب آلجاق. بیز اۇینا گیتجک. اۇلار. اۇتورجاقلار.
مألیم گلجک زامان ایشلیگینینگ یۇقلوغئ -جاق، -جک غۇشولماسئنئ قابول ادن ایشلیکدن سۇنگ دأل سؤزۆنینگ گتیرلمگی بیلن یاسالیار.
بیز بو گۆنکی یئغناغا گلجک دأل.
نأمألیم گلجک زامان ایشلیگی دۆیپ ایشلیگینگ ائزئنا -ار، -ِر غۇشولمالارئنئنگ بیری غۇشولئپ یاسالیار و بیر ایشینگ بۇلجاقدئغئنئ چاق اتمکلیگی، بۇرچ بۇیونچا ادیلملی ایشی بیلدیرمک اۆچین اولانئلیار.
ارتیر بلکی، غۇوئ گۆن چئقار.
نأمألیم گلجک زامان ایشلیگی نأمه ادر؟، نأمه ادرلر؟ دیین سۇراغلارا جۇغاب بۇلیارلار.
اۇل آلار. اۇغولجمال گلر. چاغالار اۇینارلار.
نأمألیم گلجک زامان ایشلیگینینگ یۇقلوق فۇرماسئ زامان غۇشولمالارئنئنگ اؤنگۆندن -ما، -مه غۇشولئپ یاسالیار.
یر یئلامان، اۇت گؤگرمز (ناقئل).
آیت، هۇولوق، برکیت، اؤورت، أکیت، غایت یالئ ک/ق، ت سسلری بیلن غوتاریان بیرنأچه ایشلیکلره -ار، -اِر غۇشولاندا، ک/ق، ت سسلری گ/غ، د سسلرینه اؤورۆلیأرلر.
ایت - آیدار، گیت - گیدر، برکیت - برکیدر، غایت - غایدار، هۇولوق - هۇولوغار، دارئق - دارئغار.
ه بیلن غوتاران ایشلیکلره -اِر غۇشولاندا، ه سسی أ سسینه اؤورۆلیأر.
ایشله - ایشلأر، گۆرله - گۆرلأر، دۆشه - دۆشأر.
نأمألیم گلجک زامان ایشلیگینینگ بارلئق و یۇقلوق فۇرمالارئنئنگ ایکیسی-ده یؤنگکمه بیلن اۆیتگهیأر.
| یؤنگکمهلر | غۇشولمالار | بارلئغئ | یۇقلوغئ |
|---|---|---|---|
| بیرلیگی | |||
| منلیک | -ئن، -ین | آلار-ئن، برر-ین | آلمار-ئن، برمر-ین |
| سنلیک | -سئنگ، -سینگ | آلار-سئنگ، برر-سینگ | آلمار-سئنگ، برمر-سینگ |
| اۇنلوق | - | آلار، برر | آلماز، برمز |
| کؤپلۆگی | |||
| منلیک | -ئس، -یس | آلار-ئس برر-یس | آلمار-ئس، برمر-یس |
| سنلیک | -سئنگئز -سینگیز | آلار-سئنگئز، برر-سینگیز | آلمار-سئنگئز، برمر-سینگیز |
| اۇنلوق | -لار، -لر | آلار-لار، برر-لر | آلماز-لار، برمز-لر |
نأمالیم گلجک زامان ایشلیگینینگ یۇقلوق شکیلی اۆچۆنجی یؤنگکمهده -ماز، -مز بۇلیار.
آقار - آقماز، بیلر - بیلمز، دورار - دورماز، بارار - بارماز، آلار - آلماز.
اؤتن زامان ایشلیگی گپلهشیپ دورلان واغتدان اؤنگ یرینه یتیریلن ایشی، غئمئلدئ-حرکتی آنگلادیار.
اؤتن زامان ایشلیگی نأمه اتدی؟، نأمه اتدیلر؟ دیین سۇراغلارا جۇغاب بۇلیار.
اۇقا - اۇقادئ، اۇقادئلار، گل - گلدی، گلدیلر، یاز - یازدئ، یازدئلار، بیل - بیلدی، بیلدیلر.
اؤتن زامان ایشلیک فۇرماسئ ایکی تۇپارا بؤلۆنیأر: غوتارنئقلئ اؤتن زامان و دۇواملئ اؤتن زامان.
غوتارنئقلئ اؤتن زامان دۆیپ ایشلیکلرینگ ائزئنا -دئ، -دی غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
اۇراز ایشینی تابشئردئ.
غوتارنئقلئ اؤتن زامان ایشلیگینینگ یۇقلوق فۇرماسئ دۆیپ ایشلیک بیلن زامان غۇشولماسئنئنگ آراسئنا -ما، -مه غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
یازدئ - یازمادئ.
دۇواملئ اؤتن زامان ایشلیگی بیر ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ بیرنأچه واغت دۇوام ادندیگینی آنگلادئپ، ایکی یۇل بیلن یاسالیار:
نأمألیم گلجک زامان غۇشولماسئندان سۇنگ -دئ، -دی غۇشولماسئنئنگ غۇشولماغئ بیلن.
اۇقاردئ، گلردی، ایشلأردی.
بو یۇل بیلن یاسالان دۇواملئ اؤتن زامان ایشلیگی خاص اؤنگرأک بۇلوپ گچن و کؤپ واغت دۇوام ادن غئمئلدئ-حرکتی آنگلادیار.
من مکتبده اۇقایارقام، اجم ائزئمدان گلردی.
حأضیرکی زامان ایشلیگینینگ ائزئندان -دئ، -دی غۇشولماسئنئنگ گلمگی بیلن.
بو یۇل بیلن یاسالان دۇواملئ اؤتن زامان ایشلیگی ایکی مانئنئ آنگلاتماق اۆچین خئزمات ادیأر:
تأزهرأکده بۇلوپ گچن و بیرنأچه واغت دۇوام ادن ایشی، غئمئلدئ-حرکتی آنگلاتماغا خئزمات ادیأر.
اۇل ساپاقلارئندان غۇوئ باهالار آلیاردئ.
خاص یاقئن واغتدا بۇلان و سؤزلهیأن آدام گؤرن واغتئ هنیز دۇوام ادیپ دوران غئمئلدئ-حرکتی آنگلاتماغا خئزمات ادیأر.
اۇل بأریک گلیأردی.
| یؤنگکمهلر | غۇشولمالار | بارلئغئ | یۇقلوغئ |
|---|---|---|---|
| بیرلیگی | |||
| منلیک | -م | آلدئ-م، گلیأردی-م، اۇقاردئ-م | آلمادئ-م، گلمهیأردی-م، اۇقامایاردئ-م |
| سنلیک | -نگ | آلدئ-نگ، گلیأردی-نگ، اۇقاردئ-نگ | آلمادئ-نگ، گلمهیأردی-نگ، اۇقامایاردئ-نگ |
| اۇنلوق | - | آلدئ، گلیأردی، اۇقاردئ | آلمادئ، گلمهیأردی، اۇقایاماردئ |
| کؤپلۆگی | |||
| منلیک | -ق/ک | آلدئ-ق، گلیأردی-ک، اۇقایاردئ-ق | آلمادئ-ق، گلمهیأردی-ک، اۇقایاماردئ-ق |
| سنلیک | -نگئز، -نگیز | آلدئ-نگئز، گلیأردی-نگیز، اۇقایاردئ-نگئز | آلمادئ-نگئز، گلمهیأردی-نگیز، اۇقامایاردئ-نگئز |
| اۇنلوق | -لار، -لر | آلدئ-لار، گلیأردی-لر، اۇقایاردئ-لار | آلمادئ-لار، گلمهیأردی-لر، اۇقایاماردئ-لار |
ایچینده دۇداق چکیملیسی بۇلان بیر بۇغونلئ ایشلیکلره -دئ، -دی غۇشولئپ، یؤنگکمه بیلن اۆیتگأنده -دئ، -دی غۇشولماسئ -دو، -دۆ گؤرنۆشینه گچیأر.
گؤر-دی - گؤردۆم، دۇی-دئ - دۇیدوم.
ایشلیگینگ اؤتن زامان فۇرمالارئ یؤنگکمه بیلن اۆیتگأنده بیرینجی بۇغوندان سۇنگقئ بۇغونلاردا گینگ دۇداق چکیملیلر دۇداقلاندئرئلئپ آیدئلسالار-دا دۇداقلاندئرئلمان یازئلیارلار.
| یالنگئش | دۇغرئ |
|---|---|
| اۇقۇدئم | اۇقادئم |
| گۆلمؤدینگ | گۆلمهدینگ |
بیر ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ ادیلیپ-ادیلمزلیگینی، بویورماغئ، تابشئرماغئ یا-دا خایئش اتمگی آنگلادیان ایشلیکلره ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئ دیییلیأر.
یاز، گؤر، دورسون، سراِت.
ایشلیگینگ بویروق فۇرمانئنگ یۇقلوغئ دۆیپ ایشلیگینگ ائزئنا -ما، -مه غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
گیت-مه، دور-ما...
ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئ منلیک یؤنگکمهده گلنده خایئش اتمگی و بیر زادا مییل اتمگی آنگلادیار.
من بارلا+یئن، یاز+ایئن.
ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئ منلیک یؤنگکمأنینگ کؤپلۆگینده اۆیتگأنده چکیمسیز سس بیلن غوتاران سؤزلر -الئ، -اِلی، -الئنگ، -اِلینگ، چکیملی سس بیلن غوتاریان سؤزلره -لئ، -لی غۇشولمالارئ غۇشولئپ، بیردن کؤپ آدامئنگ غاتناشماغئندا ادیلملی ایشی آنگلادیار.
بیز آل-الئ، اۇقا-لئ.
-سانا، -سنه غۇشولماسئ آرقالئ هم ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئ آنگلادئلئپ بیلینیأر.
سن آلسانا.
ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئنئنگ سنلیک یؤنگکمهسی بویورماق و خایئش اتمک مانئسئندا اولانئلئپ، هیچ هیلی اۆیتگدیجی غۇشولمانئ قابول اتمأن، آصئل و یاساما ایشلیکلر آرقالئ آنگلادئلیار.
سن یئغ، گؤر.
-غئن، -گین، -غون، -گۆن غۇشولماسئ غۇشولئپ، سنلیک یؤنگکمهسی بِرکرأک تابشئرماغئ هم آنگلادیار.
سن گؤر-گۆن، آل-غئن.
ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئنا، سنلیک یؤنگکمهسینینگ کؤپلۆگی اۆچین -ئنگ، -ینگ، -ونگ، -ۆنگ، -نگ غۇشولماسئ هم غۇشولیار.
سیز راحاتلان-ئنگ، سیز گؤزلأ-نگ.
سنلیک یؤنگکمأنینگ کؤپلۆگی اۆچین -آیئنگ، -أیینگ، -یئنگ، -یینگ غۇشولماسئنئنگ غۇشولئپ اولانئلئشئ هم بار.
غال-ایئنگ، گؤر-أیینگ.
ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئنئ اۇللوق یؤنگکمهسی دینگلیجینینگ اۆستی بیلن اۆچۆنجی بیرینه بیر ایشینگ، غئمئلدئنئنگ ادیلمگینی یا ادیلمزلیگینی بویورماق و تابشئرماق اۆچین اولانئلیار.
ایشلیگینگ بویروق فۇرماسئنئنگ اۇللوق یؤنگکمهسینی عمله گتیرمک اۆچین، دۆیپ ایشلیکلرینگ سۇنگونا -سئن، -سین، -سون، -سۆن، کؤپلۆگی اۆچین -سئنلار، -سینلر، -سونلار، -سۆنلر غۇشولماسئ غۇشولیار.
اۇل گؤر-سۆن، سات-سئن، اۇلار گل-سینلر، باشلا-سئنلار.
غئمئلدئ-حرکتینگ حؤکمان یرینه یتیریلملیدیگینی یا-دا یرینه یتیریلملی دألدیگینی بیلدیریأن ایشلیکلره ایشلیگینگ حؤکمانلئق فۇرماسئ دیییلیأر.
ایشلیگینگ حؤکمانلئق فۇرماسئ دۆیپ ایشلیگینگ ائزئنا -مالئ، -ملی غۇشولماسئنئنگ غۇشولماغئ بیلن یاسالیار.
آل-مالئ، سر-ملی.
حؤکمانلئق فۇرماسئنداقئ غئمئلدئ-حرکتینگ کیمه، نأمأ دگیشلیدیگینی بیلدیرمک اۆچین، اۇنونگ اؤنگۆندن آد چالئشماسئ یا-دا غئمئلدئ-حرکتینگ کیمه، نأمأ دگیشلی بۇلسا، شۇنونگ آدئ گتیریلیأر.
من آل-مالئ، سن گؤر-ملی، اۇل سراِت-ملی.
حؤکمانلئق فۇرماسئنداقئ ایشلیکلرینگ یؤنگکمه غۇشولمالارئ یۇق. حؤکمانلئق فۇرماسئنئنگ یۇقلوغئ ایشلیکدن سۇنگ دأل سؤزۆنینگ گتیریلمگی بیلن یاسالیار.
آلمالئ دأل.
ایشلیگینگ شرط فۇرماسئ بیر ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ ادیلیپ-ادیلمزلیگی اۆچین گرک بۇلان شرطی بیلدیریپ، دۆیپ ایشلیکلرینگ ائزئنا -سا، -سه غۇشولمالارئنئنگ بیری غۇشولئپ یاسالیار.
ایل اۇنگلا-سا، آتئنگئ سۇی (ناقئل).
یۇقلوغئ ایشلیگینگ سۇنگونا -ما، -مه غۇشولمالارئنئنگ بیری غۇشولئپ یاسالیار.
گۆلکأ گۆلمسنگ، گؤونی غالار (ناقئل).
یؤنگکمهده اۆیتگأن شرط ایشلیگینینگ ائزئندان گرک سؤزی گتیریلیپ، بیر ایشینگ، غئمئلدئ-حرکتینگ بۇلوپ-بۇلمازلئغئنئنگ چاق ادیلیأندیگی بیلدیریلیأر.
شو گۆن غار یاغسا گرک.
ایشلیگینگ شرط فۇرماسئ یؤنگکمه بیلن هم اۆیتگیأر.
من آلسا-م، سن آلسا-نگ، اۇل آل-سا. بیز گؤرسِ-ک، سیز گؤرسِ-نگیز، اۇلار گؤرسه-لر.
بیر ایشی یرینه یتیریپ-یتیرمزلیگی آرزوو اتمکلیگی یا-دا اۇنونگ یرینه اتیریلندیگینه یا یتیریلمأندیگینه اؤکۆنچ بیلدیرمکلیگی آنگلادیان ایشلیکلره ایشلیگینگ آرزوو-اؤکۆنچ دیییلیأر.
سنینگ قاقانئنگئ بیلن بۇلسام، غاپئنئ آچاردئم.
ایشلیگینگ آرزوو-اؤکۆنچ فۇرماسئ، اساسان، آشاقداقئ یالئ یاسالیار:
نأمألیم گلجک زامان ایشلیگینینگ بارلئق و یۇقلوق فۇرمالارئندان سۇنگ -دئ، -دی غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
غورار-دئ، گؤونأر-دی.
یؤنگکمه بیلن اۆیتگأن بارلئق و یۇقلوق فۇرمالارداقئ شرط ایشلیکلرینینگ ائزئندان -دئ، -دی غۇشولماسئ، اۇندان سۇنگ بۇلسا اؤتن زامان ایشلیگینینگ یؤنگکمه غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
غوتارسا-دئ-م، برسهلر-دی.
ایشلیگینگ بو هیلی آرزوو-اؤکۆنچ فۇرماسئ یؤنگکمه بیلن اۆیتگأنده اۇنلوق یؤنگکمهلردن بیلهکیلرده یؤنگکمه غۇشولماسئ بیر سؤزده ایکی گزک هم غایتالانئپ اولانئلیار.
غوتارسا-م -دئ-م، گؤرسِ-نگ-دی-نگ.
ایشلیگینگ آرزوو-اؤکۆنچ فۇرماسئنئنگ شرط ایشلیک غۇشولماسئنئنگ اؤنگ یانئندان -ای،- اِی، -ی غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
باشلان-ای-سادئ، گچ-أی-سهدی.
چکیمسیز سس بیلن غوتاران دۆیپ ایشلیکلره -اس، چکیملی سس بیلن غوتاران ایشلیکلره -س غۇشولماسئ غۇشولئپ، یؤنگکمهده اۆیتگأن ایشلیکلرینگ ائزئندان گلمک ایشلیگی گتیریلیأر.
یاز-اس-ئم گلیأر.
غئمئلدئ-حرکتینگ هایسئ زامانا دگیشلیدیگینی بیلدیریپ هم-ده باغلانیان سؤزلرینی آیئقلاپ (صئپاتلاندئرئپ) گلیأن ایشلیکلره اۇرتاق ایشلیکلر دیییلیأر.
اکیلن میدان، اکیلجک یر.
اۇرتاق ایشلیکلر صئپاتلارئنگ و ایشلیکلرینگ آرالئغئندا دۆرلی سؤزلر بۇلوپ، صئپاتا-دا، ایشلیگه-ده یاقئنلئغئ بیلن خأصییتلِنیأرلر. هایسئ-دا بۇلسا بیر سؤزی آیئقلاپ گلمگی اۇلارئ صئپاتا یاقئنلاشدئرسا، درجهسینینگ، بارلئق و یۇقلوق فۇرمالارئنئنگ بۇلماغئ، بللی بیر زامان آنگلادئپ گلمگی بۇلسا اۇلارئ ایشلیگه یاقئنلاشدئریار.
اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگی صئپاتلاندئریان سؤزۆنینگ غئمئلدئ-حرکتینینگ اؤتن زامانا دگیشلیدیگینی بیلدیریأر. اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگینینگ بارلئق فۇرماسئ ایشلیگه -ان، -ِان غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
غال-ان زات، دور-ان آدام.
ائزلارئ ا سسی بیلن غوتاران ایشلیکلره اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگینگ -ان غۇشولماسئ غۇشولاندا، ایکی ا سسی بیر یره دۆشۆپ، اوزئن آیدئلیان ا سسی حاصئل بۇلیار، یازوودا بیر ا حارپئ یازئلیار.
باشلا+ان - باشلا:ن.
ه اِ - ِسسینه غوتاران ایشلیکلره -ِن غۇشولماسئ غۇشولاندا ایکی - ِسسی بیر یره دۆشیأر. یازوودا اۇلارئنگ درگینه بیر أ حارپئ یازئلیار.
سِمره+ -ِن - سِمرأن غۇیون.
اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگینینگ یۇقلوق فۇرماسئ دۆیپ ایشلیگینگ ائزئنا -مادئق، -مدیک غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
تاپئل-مادئق کؤینک.
اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگی آد رۇلوندا هم اولانئلیار. شۇندا اۇلار سان، یؤنگکمه، دۆشۆم بیلن اۆیتگهیأرلر.
گیدنلر غایدئپ گلدیلر (سان). منینگ گؤرشیم شۇلدئ (یؤنگکمه). آلانئنگ اؤزۆنگه نصیب اتسین (دۆشۆم).
یؤنگکمهده اۆیتگأن اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگینینگ ائزئندان یۇق سؤزی گلنده (گؤرنیم یۇق، آلانئم یۇق)، اۇللوق یؤنگکمهدن بیلهکیلرده زامان غۇشولماسئنئنگ ن یؤنگکمه غۇشولمالارئنئنگ ئ، ی سسلری و یۇق سؤزۆنینگ ی سسی دۆشۆریلیپ اولانئلیار. ادبی دیلینگ نۇرماسئنا لایئقلئقدا یازوودا هم بو سؤزلرینگ غئسغالدئلئپ اولانئلیان گؤرنۆشی یازئلیار.
من آلامۇق، گؤرِمۇق. سنه آلانگۇق، گؤرِنگۇق. اۇل آلانۇق، گؤرِنۇق.
واغت آنگلادیان سۇنگ سؤزۆنینگ اؤنگۆندن گلیأن سؤزلرینگ همیشه چئقئش دۆشۆمده گلشی یالئ، اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگی هم یؤنگکمه غۇشولمالارئندان بیرینی قابول ادیپ، چئقئش دۆشۆمده گلیأر.
غوتارانئنگدان سۇنگ، گلنینگدن سۇنگ.
گپلهشیکده اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگی سۇنگ سؤزی بیلن اولانئلاندا، اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگینینگ زامان غۇشولماسئندان کأبیر سسلرینگ دۆشۆریلیپ، ینگیللشدیریلیپ اولانئلئشئ هم بار.
گلنسۇنگ، بۇلانسۇنگ، گؤرنینگیزسۇنگ.
حأضیرکی زامان اۇرتاق ایشلیگی صئپاتلاندئریان سؤزۆنینگ غئمئلدئ-حرکتینینگ حأضیرکی زامانا دگیشلیدیگینی بیلدیریأر. حأضیرکی زامان اۇرتاق ایشلیگینینگ بارلئق فۇرماسئ دۆیپ ایشلیکلرینگ ائزئنا -یان، -یأن، یۇقلوق فۇرماسئ بۇلسا -یان، -یأن غۇشولماسئنئنگ اؤنگۆندن -ما، -مه غۇشولئپ یاسالیار.
سؤزله-یأن آدام، هالا-یان انه.
گۆرلِ-مهیأن اۇقووچئ، دۇقال-مایان هالئ.
حأضیرکی زامان اۇرتاق ایشلیگی بیر سؤزی صئپاتلاندئرمان آد رۇلوندا گلنده اؤتن زامان اۇرتاق ایشلیگی یالئ سان، یؤنگکمه دۆشۆم بیلن اۆیتگأپ بیلیأر.
گیدیأنلر ماشینا یرلشدیلر (سان). یازیانئم اۆچین اؤتۆنچ سۇرایان (یؤنگکمه). اۇقایان آداما آزار برمه (دۆشۆم).
حأضیرکی زامان اۇرتاق ایشلیگی بیربادا هم سان، یؤنگکمه و دۆشۆم غۇشولمالارئ بیلن اۆیتگأپ بیلیأر.
گلیأنلریمیزدن.
گلجک زامان اۇرتاق ایشلیگی صئپاتلاندئریان سؤزۆنینگ غئمئلدئ-حرکتینینگ گلجک زامانا دگیشلیدیگینی بیلدیریأر. گلجک زامان اۇرتاق ایشلیگی ایکی یۇل بیلن یاسالیار:
-جاق، -جک غۇشولماسئنئنگ کؤمگی بیلن.
گۆلله-جک باغ، آچئل-جاق یۇل.
-ار، -ِر غۇشولماسئنئنگ کؤمگی بیلن.
آق-ار سوو، گؤر-ر گؤز، چاپ-ار آت.
گلجک زامان اۇرتاق ایشلیگینینگ یۇقلوغئ -جاق، -جک، -ار، -ِ ر غۇشولماسئنئنگ اؤنگۆندن -ما، -مه غۇشولماسئنئنگ گتیریلمگی بیلن یاسالیار.
اۇتلان-ما-جاق یر، یاز-ما-جاق اۇغلان.
-ار، -ِر غۇشولماسئنئنگ ر سسی ز سسینه اؤورۆلیأر و یازوودا هم شیله یازئلیار.
گؤرِر گؤز-گؤرمز گؤز.
گلجک زامان اۇرتاق ایشلیگی آد رۇلوندا گلنده سان، یؤنگکمه و دۆشۆم بیلن اۆیتگهیأر.
گؤرجکلر یئغناندئ (سان). سنینگ گؤرجگینگ اؤنگۆنگده (یؤنگکمه). بارجاغا بیر آزار برمه (دۆشۆم).
باشغا بیر ایشلیگه باغلانئپ، اۇندا آنگلادئلیان غئمئلدئ-حرکتینگ نأهیلی حالدا، نأدیپ یۆزه چئقاندئغئنئ بیلدیریأن ایشلیکلره حال ایشلیگی دیییلیأر.
چارئجئق ائلغاپ گلدی-ده قاقاسئنئ غوجاقلادئ (نأدیپ؟).
حال ایشلیگی آشاقداقئ یۇللار بیلن یاسالیار.
سۇنگئ چکیمسیز سس بیلن غوتاران کؤپ بۇغونلئ و ایچینده دۇداق چکیملیسی بۇلمادئق بیر بۇغونلئ ایشلیکلره -ئپ، -یپ غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
چاغئر-ئپ، یاز-ئپ.
ایچینده دۇداق چکیملیسی بۇلان بیر بۇغونلئ ایشلیکلره -وپ، -ۆپ غۇشولماسئ غۇشولیار.
اۇر-وپ، سۆز-ۆپ، و. ش.م.
سۇنگئ -ا، -ه سسلرینه غوتاران ایشلیکلره -پ غۇشولماسئنئ غۇشماق یۇلئ بیلن یاسالیار.
باشلا-پ، سؤزلأ-پ، اۇینا-پ.
تیرکشدیریلیپ غایتالانیان بیرمنگزش ایشلیکلرینگ ائزئنا -ی غۇشولماسئنئ غۇشماق آرقالئ یاسالیار.
ائلغای-ائلغای یادادئم. آغلائ-آغلائ.
ائزئنا -ا یا-دا -ه غۇشولان ایشلیگی ایکی گزک غایتالاماق بیلن یاسالیار.
دییه-دییه دیلیم سئرئلدئ.
حال ایشلیگینینگ یۇقلوق فۇرماسئ دۆیپ ایشلیکلرینگ ائزئنا -مان -مأن غۇشولماسئ غۇشولئپ یاسالیار.
بۇلوپ-بۇلمان، آلئپ-آلمان، سۆرۆپ-سۆرمأن.
یۇقلوق فۇرماسئنئنگ -مایان، -مین گؤرنۆشی کؤنه ادبییاتلاردا دوش گلیأر.
بیلمهیین سۇرانلارا آیدئنگ بو غارئپ آدئمئز،
آصئل - گرکز، یوردئ - اِترک، آدئ - ماغتئمغولئدئر.
ایچینده دۇداق چکیملیسی بۇلان بیر بۇغونلئ ایشلیکلره -وپ، -ۆپ غۇشولماسئ غۇشولئپ آیدئلیار و یازوودا هم دۇداقلاندئرئلئپ یازئلیار.
گؤرۆپ، دۇلوپ، بؤکۆپ، و. ش.م.
سۇنگئ ا، ه سسلرینه غوتاران ایشلیکلره -پ غۇشولماسئ غۇشولاندا، ا سسی اوزئن آیدئلیار، ه سسی بۇلسا أ سسینه اؤورۆلیپ آیدئلیار. شیله هم یازئلیار.
باشلا:پ، سؤزله-پ - سؤزلأپ.
ایشلیگینگ غایدئم درجهسیندن حال ایشلیگی یاسالاندا، اۇلارئنگ ایکینجی بۇغنونداقئ غئسغا آیدئلیان دار چکیملیلر دۆشۆریلیپ آیدئلیارلار و شیله هم یازئلیارلار.
آلئپ-آلنئپ، غۇیول-غۇیلوپ.
تیرکشدیریلیپ اولانئلیان حال ایشلیکلرینگ آراسئندا دفیس (-) غۇیولیار.
گؤرۆپ-گؤرۆپ، اشیدیپ-اشیدیپ، یؤرأپ-یؤرأپ، و .ش. م.
ائزئنا -ا یا-دا -ه غۇشولئپ، ایکی گزک غایتالانئلیان حال ایشلیکلرینگ آراسئندا یازوودا دفیس غۇیولیار.
آیدا-آیدا یادادئم.